patricia kaersenhout: Visions of Possibilities

Met Visions of Possibilities presenteert het Bonnefanten een overzicht van het werk van de Afro-Nederlandse beeldend kunstenaar patricia kaersenhout (Den Helder, 1966). kaersenhout is één van de vooraanstaande kunstenaars die zich richt op het onderzoek van de nog altijd actuele erfenis van de Trans-Atlantische slavernij en het kolonialisme in de Nederlandse context en daarbuiten.

Officiële opening tentoonstelling: 23.06.2023, 18.15 uur. Te zien: 10.06.2023 - 05.11.2023. 

Gastcurator: Chandra Frank 

Met Visions of Possibilities presenteert het Bonnefanten het eerste Nederlandse oeuvreoverzicht van de toonaangevende Afro-Nederlandse beeldend kunstenaar patricia kaersenhout (Den Helder, 1966). De Trans-Atlantische slavernij en de honderden jaren van koloniale overheersing hebben hun sporen achtergelaten in onze hedendaagse samenleving en daarbuiten. Deze actuele erfenis is nog steeds voelbaar. kaersenhout nodigt de bezoeker uit om de geschiedenis te heroverwegen en op zoek te gaan naar een ander soort toekomst.  

Geboren in Nederland als nazaat van Surinaamse ouders, ontwikkelde kaersenhout een artistieke reis met tekeningen, textiel, mixed media, performance, film en installatie, waarin zij haar Surinaamse achtergrond onderzoekt in relatie tot haar opvoeding in een West-Europese cultuur. De politieke rode draad in haar werk roept vragen op over de bewegingen van de Afrikaanse diaspora en de relatie tot feminisme, seksualiteit, racisme en het slavernijverleden. Zelf beschouwt patricia kaersenhout haar kunstpraktijk als een sociale praktijk. Met haar projecten empowered ze (jonge) mannen en vrouwen van kleur en ondersteunt ze gemarginaliseerde mensen.

Een completer en eerlijker beeld van de geschiedenis

Met Visions of Possibilities brengt kaersenhout een correctie aan in een overwegend mannelijke, witte canon. “Ik vind het belangrijk dat mensen niet neutraal kijken naar de geschiedenis, ook al is het voor hun gevoel lang geleden”, licht kaersenhout toe. “Wie nu nog zegt: ‘Dat wist ik niet’, die heeft geen recht van spreken meer.” Het Bonnefanten biedt met overtuiging ruimte aan dit andere geluid, dat tegenwicht biedt aan het enkel oordelen vanuit een westers perspectief. Het is de eerste tentoonstelling van het oeuvre van een Zwarte vrouw in het museum, geheel gemaakt en samengesteld door twee vrouwen van kleur, patricia kaersenhout en Chandra Frank.

Door vergeten geschiedenissen bloot te leggen probeert kaersenhout waardigheid te herwinnen en transformatieve rechtvaardigheid te creëren, zoals in de serie The Hummingbird Women (2022) en de film Le retour des femmes colibris (2022). In deze werken staan vijf vrouwen centraal: Josephine Baker, Suzanne Césaire, Frida Kahlo, Paulette Nardal en Jeanne Nardal. Deze vrouwen maakten deel uit van de revolutionaire Négritude-beweging beweging (de inclusie van Frida Kahlo is dankzij de dichterlijke vrijheid van de kunstenaar), maar hun bijdragen zijn grotendeels vergeten. kaersenhout brengt de blik van de kijker terug naar deze Zwarte vrouwen, die onmiskenbaar vormgaven aan de beweging. De film Le retour des femmes colibris won de Best Short Feature: Festival Director’s Award tijdens het Cannes Shorts Film Festival 2023 en ontving diverse nominaties waaronder Best Cinematography ARFF Barcelona 2023. Zowel de The Hummingbird Women als Le retour des femmes colibris zijn recent aangekocht door het Bonnefanten.

Eerbetoon aan vergeten Zwarte vrouwen en vrouwen van kleur

Met haar kunst brengt kaersenhout een boodschap onder de aandacht. Zo levert ze met haar meest beroemde werk Guess Who’s Coming to Dinner Too? (2017-2021) op een genuanceerde manier kritiek op het werk The Dinner Party (1979) van Judy Chicago. Beide werken maken gebruik van dezelfde metafoor: een tafel die plaats biedt aan (historische) vrouwen die meer aandacht verdienen dan zij in het verleden hebben gekregen. In kaersenhouts optiek brengt het werk van Chicago een ode aan sterke vrouwen vanuit een dominant westers perspectief, maar ontkent de aanwezigheid van Zwarte vrouwen en vrouwen van kleur. Als tegenreactie eert de kunstenaar met de vier driehoekige tafels in totaal zestig Zwarte vrouwen en vrouwen van kleur. In 2021 is dit werk aangekocht door vier vooraanstaande Nederlandse musea, die elk een tafel in bezit hebben. De installatie van de vier hybride tafels wordt in Visions of Possibilities in het Bonnefanten voor het eerst ooit in zijn geheel tentoongesteld.

Naast zeer vroeg en haar meest recente werk toont het Bonnefanten ook nooit eerder vertoond werk, zoals Of Palimpsests and Erasure #2 & #3, waarvoor kaersenhout zich in de geschiedenis van het kolonialisme en botanie verdiepte. Ze belicht de genegeerde rol die tot slaaf gemaakte en inheemse vrouwen uit Suriname hebben gespeeld in Maria Sybilla Merians onderzoek naar insecten en planten, en geeft deze vrouwen hun rechtmatige plaats in de geschiedenis terug. In een speciaal tentoonstellingspaviljoen op Pinkpop 2023 zijn deze twee immense wandtapijten voor het eerst aan het publiek getoond, waarna het gloednieuwe werk nu te zien is in Visions of Possibilities. 

Monografie Open-Ended Visions of Possibilities

Gelijktijdig met de tentoonstelling verschijnt de monografie Open-Ended Visions of Possibilities. Deze publicatie bevat doordachte gesprekken met o.a. Gloria Wekker en rolando vazquez, inzichtelijke bijdragen en poëzie waarin Zwart feministische perspectieven en vergeten geschiedenissen worden uitgelicht. Het boek wordt uitgegeven door Jap Sam Books in samenwerking met het Bonnefanten, mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds en Jaap Harten Fonds. Onder redactie van Chandra Frank, Eleonoor Jap Sam en patricia kaersenhout en ontworpen door Inedition (Eva van der Schans). Open-Ended Visions of Possiblities is Engelstalig met een Nederlandse insert en o.a. verkrijgbaar in de Bonnefanten museumshop. Prijs: € 35,-. ISBN: 789492852915.

Deze tentoonstelling is mogelijk gemaakt door:

Noot voor pers: voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met Debbie Jans via pressoffice@bonnefanten.nl of +31 (0)6 22290184.

Hoofdbeeld: patricia kaersenhout, The politics of the Black female body #13 (bewerkt), 2012. Courtesy van Liesbeth Bik, Rotterdam